Geheugenverlies: verschillende vormen van dementie in een notendop
Het GEHEUGEN is het vermogen van een mens of dier om informatie te onthouden.
Een mens kan allerlei soorten zaken onthouden, niet alleen teksten, maar ook beelden, kleuren, geluiden en zelfs geuren en gevoelens.
Het geheugen van de mens is niet perfect.
Er kunnen verschillende vormen van geheugen worden onderscheiden. Eigenlijk is er sprake van twee verschillende soorten indelingen :
De eerste en meest bekende indeling is gebaseerd op het aspect tijd of duur (zintuiglijk, kortetermijn- en langetermijngeheugen).
Een tweede indeling is gebaseerd op het aspect beleving, namelijk of het geheugen expliciet (of bewust) of impliciet (of onbewust) is.
Het geheugen omvat drie belangrijke aspecten, namelijk de opslag, het vasthouden of bewaren en het terugzoeken van informatie. Leren is het proces waardoor nieuwe kennis en vaardigheden in de hersenen wordt opgeslagen. Vergeten is het proces waardoor informatie in het geheugen verloren gaat. Het is een normaal proces dat alle mensen overkomt. Elke persoon kan op een gegeven moment, meestal leeftijdsgebonden, of omwille van zijn gezondheidstoestand, problemen ondervinden met zijn geheugen.
Het geheugen kan men ondersteunen en verbeteren met specifieke training. ( maak kennis met mijn gepersonaliseerde geheugentraining hier verder op deze site).
Dementie is een andere -pathologische- zaak, waarbij het vergeten buitensporige vormen aanneemt.
DEMENTIE kan worden omschreven als een ernstige aantasting van geheugen en het denken, die doorgaans gepaard gaat met gedragsstoornissen welk verband houden met beschadiging van hersenweefsel.
Naar verwachting zullen er wereldwijd tegen 2050 meer dan 100 miljoen Alzheimer patiënten zijn.
Tot nu toe kunnen we nog alleen symptomen bestrijden en vertragen. Tegenwoordig richt het onderzoek zich meer op manieren om het begin van de ziekte van Alzheimer uit te stellen.
DE VERSCHILLENDE SOORTEN DEMENTIE IN EEN NOTENDOP :
Alzheimer de bekendste van alle neurodegeneratieve ziekten is een sluipende ziekte die 2 tot 4 % van de 65- plussers en 15% van de 80- plussers treft. In België komt dat neer op ongeveer 85.000 personen. Door een trage degeneratie van de neuronen in de hersenen, worden Alzheimerpatiënten getroffen door geheugenproblemen, stoornissen van de uitvoerende functies en van de oriëntatie in tijd en ruimte. Het leidt tot een geleidelijk verlies van de cognitieve functies en de autonomie.
De ziekte van Alzheimer is vooral leeftijdsgebonden en vormt een ware uitdaging op het vlak van volksgezondheid, gezien de hoge levensverwachting in onze maatschappij.
Vasculaire Dementie dikwijls leeftijdsgebonden verschilt van de ziekte van Alzheimer. Het is een vorm van dementie die samenhangt met een hersenbeschadiging die het gevolg is van een aandoening van de bloedvaten. Sommige mensen krijgen een gemengde diagnose van vasculaire dementie en Alzheimer.
Bij Frontale Dementie weten we dat er aan deze ziekteproces een pathologische verandering in het weefsel en de chemische werking van de hersenen ten grondslag ligt, die niets te maken heeft met leeftijd. Leeftijd kan er echter wel invloed op hebben.
Andere aandoeningen met dementieverschijnselen zijn : de ziekte Van Huntington: dit is een erfelijke aandoening, Het Wernicke-Korsakoff syndroom: dit is een chronische geheugenaandoening, en de ziekte van Creutzfeldt-Jakob: dit is een zeldzame, hersenaandoening die veroorzaakt wordt door een infectie.
Achter iedere diagnose van dementie schuilt echter een unieke persoon, met een bepaalde leeftijd, met specifieke neigingen en een eigen veerkracht en met verschillende mogelijkheden. Ieder mens heeft zijn eigen emotionele geaardheid, die is gevormd door zijn ervaringen, zijn innerlijke gesteldheid, zijn persoonlijke doelen en wat het leven hem heeft gebracht. Iedere vorm van dementie kent andere patronen.
De onderstaande opsomming beschrijft voornamelijk de beperkte mogelijkheden van de patiënt. Het is belangrijk hiermee rekening te houden om zo van de mogelijkheden die overblijven nog sterk te kunnen genieten en de persoon ten volle tegemoet te kunnen komen.
“JIJ MAG DAN ALZHEIMER HEBBEN WIJ HEBBEN JOU !….”
Stoornis van het geheugen:
Personen met dementie vragen steeds hetzelfde omdat ze het antwoord reeds vergeten zijn. Ook karweitjes worden steeds vaker onafgewerkt achtergelaten. Dit zijn allemaal gevolgen van het kortetermijngeheugen dat verstoord raakt: nieuwe indrukken kunnen niet meer onthouden worden.
Kennis die al langer in het geheugen is opgeslagen zoals herinneringen aan de kindertijd en belangrijke herinneringen met een grote emotionele waarde blijven langer intact. In een verder stadium zal ook het langetermijngeheugen worden aangetast.
Desoriëntatie:
Door stoornissen in het geheugen gaan feiten en aanknopingspunten verloren. Personen met dementie weten niet meer goed welke dag, welk jaar of seizoen het is. Het tijdstip van de dag herkennen (ochtend, middag, avond) wordt eveneens moeilijk. Deze verwardheid noemt men 'gedesoriënteerd in tijd'.
Personen met dementie kunnen ook moeilijkheden ondervinden bij het bepalen van plaats en ruimte. Ze vinden de vertrouwde weg niet meer, weten niet waar ze zijn. Dit noemt men 'gedesoriënteerd in plaats en ruimte'.
In een veel latere fase gaan ze vertrouwde mensen niet meer herkennen. Dit verschijnsel noemt men 'gedesoriënteerd in persoon'.
Communicatie-taalproblemen:
Een ander gevolg van de geheugenstoornissen zijn taalproblemen. Personen met meer gevorderde dementie begrijpen steeds minder en kunnen zich minder goed uitdrukken. Ze ondergaan woordvindingsproblemen.
Vermindering van doelgericht handelen:
Door aantasting van het proceduraal geheugen kunnen personen met dementie niet meer zo goed doelgericht handelen. Het lukt hen moeilijker of niet meer om te koken, te poetsen, zelfstandig te eten, zich aan te kleden Natuurlijk is het belangrijk dat de persoon met dementie actief blijft. Door de persoon met dementie nog te betrekken, toont men hen nog waardering.
Ook al zijn de mogelijkheden beperkt, men kan steeds genieten van het samenzijn.
Stemmings- gedrag- en persoonlijkheidswisseling:
Doordat men niet langer de controle op de situatie behoudt, voelen personen met beginnende dementie zich vaak bedreigd en angstig. Ze vragen zich namelijk voortdurend af wat er gebeurt en gebruiken een voorraad trucjes en uitvluchten om te ontsnappen aan alle vragen en opmerkingen van hun omgeving. Laat de persoon genieten van wat nog wel lukt en voorkom zo dat de persoon met dementie neerslachtig wordt.
Dementie kan ook iemands persoonlijkheid veranderen. Zo kan iemand die vroeger heel lief en rustig was, agressief en ontremd worden of omgekeerd. Nog anderen verwaarlozen zichzelf of hun huis of worden dwangmatig en vertonen repetitief gedrag. Men ervaart verandering in eet- en slaapgewoontes.
Het ego verandert:
Het vroege stadium van dementie beïnvloedt de vermogens die we het laatst in het leven ontwikkelden. Dit behoort allemaal tot de uiterlijke vorm van ons zelfbesef en vormt de belangrijkste functie van het ego, niet in de betekenis van egoïstisch zijn, maar zoals wij het zelf zien in de wereld: onze persoonlijkheid en dat waar anderen mee communiceren als ze met ons in contact komen.
Het vroege stadium van dementie betekent het verlies van alle zaken die wij als volwassenen kunnen regelen. Het ego laat het af en toe afweten.
Dit kan leiden tot heftig verzet en starheid. Dit is een wanhopige houding om alles bij het oude te laten.
In het vroege stadium zien wij dikwijls een intensifiëring van stemmingen, gedragingen en houdingen die verband houden met iemands besef baas over zichzelf en zijn leven te zijn. De persoon zal nog steeds goede dagen hebben, maar ook dagen waar hij meer verward is.